به نام خدا
موضوع: چگونگی بهبود روش تدریس مفاهیم تاریخی در پایه پنجم
محقق: معصومه مرادی
انسان از روزی که پا بر این کره خاکی نهاده است همواره در پی کسب علم و معرفت و ایجاد تغییر و تحول در محیط درون و بیرون خود بوده است. گذر از جامعه مبتنی بر کشاورزی به جامعه صنعتی و امروزه ورود به جامعه اطلاعاتی به خوبی بیانگر این تحولات بنیادین است. اما ورود به جامعه اطلاعاتی، میزان و نحوه دستیابی به دانش را چنان دستخوش تحول نموده است که عصر انفجار اطلاعات بهترین گزینه برای نام نهادن بر دورانی است که در آن به سر می بریم.
سرمایه انسانی امروزه، بزرگترین سرمایه هر کشوری است و اقتصاد کشورها در دانش، مهارتها و قابلیتهای بالقوه مردم نهفته است. به این ترتیب در سرتاسر جهان دولتها بر روی راهبردهایی به منظور افزایش دسترسی به آموزش با کیفیت بهتر، متمرکز شده اند. تصمیم گیران و سیاستگذاران نیز در پی یافتن پاسخی برای پرسشهای کلیدی و چالش انگیز برآمده اند. تعریف آموزش و پرورش با کیفیت، در اقتصاد جهانی امروز که بر دانش و اطلاعات بنا شده چیست؟ آیا آموزش و پرورش با دنیایی که شتابان در حال تغییر است هم گام پیش می رود؟ از این رو مقوله تعلیم و تربیت و یادگیری دستخوش تغییرات عمده ای شده است. میزان اهمیت و اتکا به کتاب و مواد درسی برای هر کلاس و دوره تحصیلی ، ارزیابی روشهای تعلیم و برآورد اثربخشی و میزان یادگیری و تعلیم، نقش و ارزش تکالیف و امتحانات دوره ای، نحوه رابطه معلم و شاگردی، اهمیت حضور فیزیکی اولیا و ... همگی از مواردی هستند که دستخوش تغییر شده اند به گونه ای که دیگر روشهای سنتی و کارامد و پاسخگو نیست به همین دلیل ضرورت دارد در بدنه آموزش و پرورش تحولات چشمگیری را شاهد باشم و از فرصت در اختیار داشتن الگوها آزموده و موفق جهانی بهره برداری کافی را بنمایم.
مسئله اصلی
من مدت چندین ماه است که به شهرستان سنندج انتقال یافته ام و در یکی از مدارس پسرانه ابتدایی مشغول خدمت هستم هم اکنون در پایه پنجم تدریس می کنم. روزی که درس سوم تاریخ را می خواندیم به هجرت پیامبر (ص) و اهمیت آن به عنوان مبدا تاریخ مسلمانان اشاره شد. یکی از بچه ها پرسید راستی خانم اگر پیامبر هجرت نمی کردند ما از تاریخ خارجی ها (میلادی) استفاده می کردیم؟ یکی دیگر از بچه ها پرسید هجری شمسی و هجری قمری چه فرقی با هم دارند؟ بیشتر بچه ها هم گفتند خانم ما ترتیب حکومتهاو موسس آنها را در کلاس چهارم با هم قاطی می کردیم و همین امر باعث شده که درس تاریثخ را فقط برای امتحان حفظ می کنیم و برای همین است که از تازیخ سال قبل چیزهای کمی به یاد داریم. البته من در چند جمله جواب مختصری به آنها دادم و همین امر بهانه ای برای انجام پژوهش در عمل شد.
حمع آوری اطلاعات
پس از آنکه به اهمیت موضوع پی بردم ابتدا نمرات درس تاریخ و مدنی بچه ها در سال گذشته را بررسی کردم. از معلم پایه چهارم سوالهایی درباره کتاب تاریخ و تغیرات آن پرسیدم. از بچه ها خواستم کتابهای تاریخ سال قبل را با خود به کلاس بیاورند و به صورت گروهی مانند یک کتاب داستان آن را بخوانند. مینی آزمونی به عمل آمد. با گذشت 5 ماه نمرات در سطح قابل قبولی بودند. با خودم فکر کردم که باید مطالب کتاب تاریخ آنقدر تکرار شود تا بتوانم در ذهن بچه ها مبدا تاریخ و نام حکومتها و موسس آنها را با زبانی ساده تا حدودی ماندگار نمایم.
راه حل پیشنهادی
برای حل این مشکل از حلقه تفاهم یا زنگ دایره استفاده کردم
بر اساس نظر لارنس زنگ دایره روشی دموکراتیکو سازنده برای مقابله با بسیاری از مسائلی است که بین شاگردان، معلمان، کارمندان اداریو اولیا پیش می آید. زنگ دایره باعث تقویت اعتماد به نفس، احترام قائل شدن برای دیگران، تشویق همکاری گروهی، انضباط شخصی، ایجاد ارتباط مثبت بین دانش آموزان، کمک به مهارتهای گوش دادن و تقویت ابراز عقاید و نظرات خود می گردد.
چگونگی اجرای راه حل پیشنهادی
مصمم شدم تا در کلاس فعالیت زنگ دایره به صورت متناوب و با موضوعات مختلف درس اجرا نمایم. (این روش تنها مختص به درس تاریخ نیست.) ابتدا میز و نیمکتها به صورت دایره وار چیده شد. به طوری که همه ی بچه ها یکدیگر را می دیدند و امکان گفتگو و تبادل نظر برای همه به صورت رو در رو فراهم شد.
یک تجربه: یادم هست وقتی سال دوم راهنمایی بودم یک درس تاریخ برای تدریس به من داده شد در طول هفته که مشغول آماده کردن مطلب بودم به این فکر می کردم نکند مطلبی را اشتباهی بگویم و یا قسمتی را جا بگذارم فکر می کنم این ترس باعث شد تدریس خوبی نداشته باشم حالا پس از گذشت چندین سال نخواستم همین تجربه برای دانش آموزان خودم تکرار شود.به همین دلیل زنگ دایره را مناسب ترین راه برای تدریس دانستم. کار از درس 5 به بعد شروع شد. برای ارتباط مفاهیم تاریخی از دانش آموزان خواستم درس 5 تاریخ را در خانه خوب بخوانند و با آمادگی کامل در کلاس حاضر شوند و اگر مطلبی درباره آن در خانه یافتند به کلاس بیاورند . در جلسه بعد از یک نفر داوطلب شروع کردیم. هر کس درباره مطلب خوانده شده چیزی بیان میکرد . این کار باعث می شد که هر یک از دانش آموزان به سهم خود در تدریس مشارکت داسته و اظهار نظر نمایند. مطالب درس توسط دانش آموزان به بحث گذاشته شد پاسخ سوالات و جمع بندی پایانی را انجام می دادند و اشکالات و برداشتهایی که افراد از مطلب داشتند به هم گوشزد می کردند. این کار باعث شد کلاس تاریخ فعال تر شده و درسهای دیگر را نیز شامل شود. برای تکمیل فعالیتهای تدریس بعضی وقتها به تناسب موضوع درسی، از نفر اول یک نقاشی شروع می شد. دست به دست می گشت و هرکس چیزی به آن اضافه می کرد و با چند خط ساده قسمتی ازمطلب درسی را نشان می داد. با این کار همه بچه ها در زنگ دایره فعال بودند. نقاشی ها هم اضافه می شد. بعضی وقتها هم از تصاویر آماده استفاده می کردیم.
در هنگام ارزشیابی و دوره کردن دروس خوانده شده نیز حلقه تفاهم بهترین روش بود. از یک نفر شروع می کردیم هر کس سوالی طرح می کرد و از دیگری می پرسید. گاهی روش از کی بپرسم را انجام می دادیم. (مانند مسابقه هفته در تلویزیون) بعضی وقتها هم نصف دایره برای نصف دیگر سوال می نوشتند و انها هم به صورت گروهی یا انفرادی پاسخ می دادند. بچه هایی بودند که در نوشتن سوالها از خود ابتکار نشان می دادند. مثلا حاشیه سوالها را نقاشی می کردند.یافرم سوال را عوض می کردند که اینکار هم باعث هنری بین بچه ها می شد و هم گنجینه سوالات روز به روز تکمیل تر می شد و بچه ها با انواع سوالها آشنا شدند صندوقی هم در کلاس برای بیان نظرات و فعال تر کردن زنگ دایره گذاشته شد تا با استفاده از نظرات آنها کلاس پربارتر شود. وقتی به حکومتهای ایران رسیدیم هر میز را با اسم یک حکومت نامگذاری کردیم. افرادی که در هر میز می نشستند وظیفه داشتند بیوگرافی و وقایع آن دوره را بازگو نمایند و اگر بنا به دلایلی (نظافت کلاس، خروج از زنگ دایره و ...) ترتیب قرار گرفتن میزها تغییر می کرد خود بچه ها با کمک و همفکری انها را منظم می کردند و این امر ناشی از شناخت حکومتها و ترتیب آنها بود در طول ماه جای بچه ها تغییر می کرد و باعث می شد مطالب را مرور نمایند. کم کم این نوع درس خواندن سایر دروس را در برگرفت و باعث جنب و جوش و فعالیت زیاد و نیز اتحاد و همدلی و در عین حال رقابت سالم شد.
ارزشیابی راه حل جدید (شواهد 2)
- شور و اشتیاق بچه ها باعث شد زودتر از حد معمول کتاب تاریخ تمام شود.
- آزمونی از مطالب خوانده شده به عمل آمد. نتایج جالبی در بر داشت به گونه ای که سوالهای تشریحی از نظرات دانش آموزان نوشته شده بود.
- در نوبت اول از دروسی که به روش حلقه تفاهم تدریس شده بود دانش آموزان کل نمره را کسب کردند.
- انان می توانستند مفاهیم کلیدی درس را زودتر تشخیص دهند.
- چون مطالب زیاد تکرار می شد ماندگاری در حافظه طولانی تر بود.
نتیجه گیری
با اجرای این روش بچه ها به جواب سوالات خود رسیدند و من نیز دریافتم که برای آموزش پایدار ، مشارکت دانش آموزان اولین گزینه است و حفظ طوطی وار مطالب باعث دلزدگی و مشکل پنداشتن موضوع درسی خواهد شد. نیز دریافتم که زنگ دایره به همراه سایر تدابیر در جهت ایجاد محیطی امن و آرام بخش برای یادگیری و توسعه دوستی و همبستگی بین دانش اموزان مورد استفاده قرار می گیرد.
به نام خدا
موضوع : راهکارهای افت تحصیلی پایه ی اول متوسطه در درس علوم زیستی
محقق : لیلا آزادوار- 85-86
بیان مساله
در مقاطع تحصیلی همیشه پایه های اول (ابتدایی، راهنمایی، متوسطه) تا مدت زمانی با مسائل مختلفی روبرو هستند که در آن میان مسائل یادگیری و آموزشی نموده بیشتری دارد. به طوری که افت تحصیلی را به همراه خواهد داشت.
که در پایه اول متوسطه یک مشکل اساسی را در نظام آموزش و پرورش بوجود آورده است و این افت در علوم پایه (زیست، فیزیک،شیمی،ریاضی) بیشتر به چشم می خورد و موجبات مردودی و ماندگاری و یا با توجه به مقتضیات سنی، ترک نحصیل و ... را با خود یدک می کشد.
در این آموزشگاه که بنده به عنوان دبیر زیست مشغول به خدمت هستم سه کلاس پایه اول داشته که بحث افت تحصیلی درس علوم زیستی در سنوات قبل و حال نگرانی هایی را برای دانش آموزان اولیاء آنان، دبیران و عوامل آموزشی مدرسه ایجاد نموده است.
لازم به ذکر است این آموزشگاه (غیر انتفاعی) می باشد که توسط موسس خیر تاسیس اما کلیه امور مالی و تامین نیرو، سرانه معمول دانش آموزی و سرانه ثبت نام از افرادی به عمل می آید که بی سرپرست – تحت پوشش کمیته یا بهزیستی، یتیم، بی بضاعت، روستایی، اما مستعد و با شرط معدل بالا باشد. و برای افراد واجد شرایط خود خوابگاه و کلیه امورات رفاهی و تسهیلات شبانه روزی محیا گردیده است.
از 3 کلاس پایه اول (هر کلاس حدود 30 نفر) حدود 50 درصد آنان روستایی هستند که در خوابگاه ماندگارند و مابقی افرادی هستند که قبلا به ذکر شرایطشان پرداخته شد.
در مدرسه عادی که بنده سایر ساعت کاریم را می گذرانم نیز مشکل افت در درس زیست سال اول وجود دارد و در نظر خواهی که از سایر دبیران زیست در جلسات تبادل تجربه انجام گرفت وجود این وضعیت را تائید نمودند.
برخود دانستم برای مقابله با این وضعیت نه به خاطر بالا بردن درصد قبولی ظاهری و میانگین توهم زا بلکه برای نمایش راه حلی منطقی و چاره گشا برای خود و سایر همکاران باید به دنبال پاسخ این پرسش باشم چگونه می توانیم راه کاری را برای حل افت تحصیلی درس علوم زیستی (سال اول) متوسطه ترسیم کنیم؟
نتیجه گیری
با اجرای راهکارهای طرح جدید توانستم بر ضعف های خود فایق آمده و نارسایی های برنامه ریزی و عدم شناخت از فراگیران را برطرف و با درگیر نشدن بیشتر با روحیه و ضمیر باطنی و آشنایی با آنان موانع را شناسایی و خیلیسریع در جبران ضعف ها برآمده و نگذاریم در همان اوایل سال دانش آموز از درس زیست برای خود غولی ترسیم و موفقیت در آن را تخیلی و نشر قلمداد کند و دیدگاه آنان را نسبت به اینکه زیست درس خسته کننده و غیرقابل فهم است را به درس شیرین و متنوع علمی تبدیل و موجبات ترقی و انگیزه و لذت بخشی را در فراگیران فراهم و هموار سازیم و این نتایج بدست آمده که خوشبختانه موجب شد بچه ها با نمرات قابل قبول بالای 94% درصدی طعم شیرین زحمات و تلاشهای خودتان را بچشید و از اینکه توانسته بودم در اهداف آموزشی خود، جهت تغییر رفتار و وضع نامطلوب قدمهای پر ارزشی را بردارم بسیار خرسندم و از خدای منان سپاس گذارم و امیدوارم همکاران مجموعه آموزشی و اجرایی و فراگیران و اولیاء آنان را از تبادل تجربه اطلاعات و انتقاد سازنده بهره مند ساخته تا کمک خوبی برای تغییر روش تدریس و بهبود وضعیت درسی دانش آموزان باشد. و امکان پیشرفت دانش آموزان را هر چه بهتر فراهم نمائیم.
به نام خدا
موضوع : بررسی راههای نو و ابتکاری در آموزش مفاهیم دینی و اخلاقی درس دین و زندگی دوره ی متوسطه
محقق : لیلا حقگو - 86
مقدمه
رسالت عظیم و غیر قابل انکار معلمی از گذشته تا امروز موجب شده تا همواره معلمان و اساتید فراوانی با عشق به این هنر بزرگ تلاش های ارزنده ای در راه اعتلای آموزش و پرورش بنماید و نتایج ارزشمند و پر بهایی نیز به دست آوردند.
بیان مساله
با شروع سال تحصیلی و ورود به کلاس درس در مدت کوتاهی متوجه امر بسیار مهم و عجیبی شدم و آن تلاش تعداد کمی از دانش آموزان برای کسب نمرات عالی و بی توجهی اکثر دانش آموزان به درس بود و بعد از مدتی متوجه شدم که آن عده قلیل نیز که به دنبال نمرات عالی و بی توجهی اکثر دانش آموزان به درس بود و بعد از مدتی متوجه شدم که آن عده قلیل نیز که به دنبال نمرات عالی هستند تنها از یک زاویه محدود و کوچک به کتاب دروس نگاه می کنند و آن نمره می باشد و شاید بتوان به جرات گفت که از هر 3 دانش آموز زرنگ 2 نفر توجهی به محتوی درس و اصل دانش نمی کندو تنها با تکیه برمحفوظات ذهنی به کسب نمرات برتر می پردازند، واین مساله با اصل آموزش و اهداف تعلیم و تربیت در تناقض می باشددر حالی که هدف ما کشف استعداد ها و پرورش آنهاست در عمل به سمت سرکوبی استعدادها پیش می رویم و با صرف هزینه های بالا و اتلاف وقت به چیزی جز محفوظات زودگذر ذهنی دست نمی یابیم.
این پژوهش در دبیرستان شبانه روزی عصمت واقع در روستای حسن آباد از توابع شهر سنندج انجام شده است.
در این دبیرستان دخترانه 300 دانش آموز که از روستاهای مختلف آمده اند مشغول له تحصیل می باشند و در 11 کلاس 27 نفره تقسیم شده اند دبیران این آموزشگاه از شهر سنندج به این مدرسه می آیند و اکثر آنان دبیران موفق و با سابقه ای می باشند اما با وجود تلاشهای مستمر و فراوان این عزیزان تا کنون نتوانسته ایم به فاکتورهای اساسی تعلیم و تربیت دست یابیم. مسلما اگر نعلیم و تربیت از مسیر اصلی خویش فاصله گیرد و نتواند به اهداف اصلی خود دست یابد دیگر از دانشمندان، نخبگان، مخترعان و مبتکران و پیشگامان علم و اندیشه خبری نخواهد بود و علم و دانش نیز به جای رهنمون کردن فرزندانمان به سوی سعادت و سلامت، به سوی تجاری شدن و رواج پول پرستی و زوال ارزشهای انسانی پیش می رود.
نتیجه گیری
با اجرای راه حلهای ذکر شده به خصوص استفاده از روش میزگرد آزبورن، تدریس در طبیعت و محیط زنده پاسخگویی به سوالات مذهبی و دینی دانش آموزان موفق شدیم که ضمن ایجاد تنوع تازه گی در تدریس درس دین و زندگی دانش آموزان را به مسائل دینی و مذهبی علاقه مند ساخته و از بی تفاوتی و بی علاقگی به مسائل دینی و اخلاقیات به علاقمندی و تکاپو در یادگیری و فهم محتوی کتب درس دین و زندگی تغییر دهیم.
و توانستیم: 1- ذهن و خاطر دانش آموزان را از حالت سکون و خاموشی به فعالیت و تحرک واداریم و به انها بیاموزیم که خواستن توانستن است.
2- با استفاده از روش های کم هزینه و ساده و بدون صرف مخارج فراوان مفاهیم درس را تفهیم کنیم.
3- به جای استفاده از روشهای سنتی و بی روح به اجرای روشهای جدید و متنوع بپردازیم .
4- میانگین نمرات دانش آموزان را نسبت به کلاس ارتقا دهیم
به نام خدا
موضوع : راهکار جدید افزایش حس مسئولیت پذیری در دانش آموزان ( و پیامدهای آن)
محقق : فروزنده مستوفی – 86
بیان مساله
حدود هشت سال است که در دبیرستان دخترانه شاهد به عنوان معاون مشغول انجام وظیفه هستم . با توجه به اینکه معاونین در مدارس حلقه ارتباطی بین دانش آموزان، معلمین، مربیان و مدیر هستند و در بسیاری از مواردمنعکس کننده نظرات دانش آموزان به مدیر و معلمین و زمینه ساز محیط آموزشی مناسبتر می باشند لذا بنده نیز از این امر مستثنی نبودم و همواره در جهت فراهم آوردن محیط آموزشی بهتر و با نشاط تر سعی در کمک به دیگران داشته ام. در سال 86-87 نیز توجه خود را به این امر معطوف داشتم خصوصا اینکه به نام مبارک ( پیامبر اعظم ص )از سوی مقام معظم رهبری مزین شده بود و مجموعه عوامل آموزشگاه از تابستان برای هر چه بهتر شدن محیط آموزشی در این سال تلاش مضاعف داشتند.
با شروع سال تحصیلی دقت همه همکاران در ارتقای سطح آموزشی و پرورشی آموزشگاه بیشتر شد و سعی گردید در کنار آموزش بهتر به مسائل اخلاقی، تربیتی، پرورشی، ورزشی، پژوهشی هم اهمیت بیشتری داده شود. اما در عمل مشاهده می شود که برخی از دانش آموزان تنها به فعالیت در بعد آموزشی دارای انگیزه بودند و برخی باوجود تلاش همکاران آموزشگاه برای فعالیت های مختلف بی انگیزه بودند و یا حالت بی تفاوت داشتند.
نتیجه گیری
در این طرح تقریبا 95% دانش آموزان آموزشگاه کارت امتیاز دریافت کردند که نشان از ایجاد انگیزه بالا در آنان برای شرکت در فعالیتهای مختلف آموزشگاه دارد. شور و نشاطی که از دریافت هر کارت امتیاز در دانش آموزان مشاهده می گردید، مراجعات مکرر آنان به دبیران و مربیان و مشاورین محترم جهت شرکت در فعالیتهای پرورشی ، آموزشی، پژوهشی و ورزشی رقابت سالمی بین دانش آموزان بوجود آورد که چشمگیر بود از نتایج عددی اجرای طرح تهیه تعداد پژوهش در موضوعات مختلف در آموزشگاه است که در دفتر ثبت پژوهشهای دانش آموزان سال 85-86 به ثبت رسیده و در دفتر آموزشگاه موجود است.
- راهیابی دانش آموز شیدا حسن زاده به مرحله کشوری المپیاد علمی ادبی
- راهیابی دانش آموز زهرا ملکشاهی به مرحله کشوری مسابقات آزمایشگاهی شیمی
- راهیابی دانش آموزان گروه سرود آموزشگاه به مرحله کشوری
- راهیابی دانش آموز فاطمه خاور زمینی به مرحله استانی تیم ربو کاپ
- راهیابی چند تن از دانش آموزان به مرحله قرآنی استانی و کشوری
شرکت 5 طرح در نهمین جشنواره جوان خوارزمی توسط دانش آموزان شرمین سلطانیان و حمیده قلی پور، سیده ساناز محسنی، سیده اسوه سجادی و منیره احمدی
همچنین در نظرسنجی از همکاران در پایان اجرای طرح مواردی ذکر گردیده است که فکر کنم این طرح در صورت اجرا در همه مدارس می تواند مثمر ثمر باشد.
طرح مربوط به معلم پژوهنده
موضوع :
ارائه دهنده :
فرانک لاهورپور
دبیرستان : سروش
توصیف وضعیت موجود:
اگر به نتایج امتحانات نهایی سال سوم رشته علوم تجربی دقت شود و آمارهای دقیقی به عمل آید مشاهده میشود که تعداد دانشآموزانی که در درس فیزیک3 و آزمایشگاه نمره قبولی کسب نکردهاند از تمام دروس دیگر بیشتر است و همین نیاوردن حدنصاب نمره در درس فیزیک با وجود استفاده از تبصرههای موجود، عامل اصلی نگرفتن دیپلم در خردادماه برای دانشآموزان در این رشته میباشد که علاوه بر اینکه صدمات روحی جبرانناپذیری به دانشآموزان وارد میآید بلکه موجب ضررهای مالی برای آموزش و پرورش و والدین این دانشآموزان میشود.
جمعآوری اطلاعات و شواهد (1) :
اگر در نمرات نهایی دقت لازم به عمل آید مشاهده میشود که نه تنها تعداد افتادهها در درس فیزیک نسبت به سایر دروس زیاد است بلکه سهم نمرات مطلوب و در خورتوجه بسیار اندک میباشد که در صورت بررسی میتوان نکات زیر را برای آن یادآوری کرد.
با توجه به فرم انتخاب رشته که برای دانشآموزان سال اول رشته عمومی اولویتبندی در رشتهها صورت میگیرد، درس فیزیک فقط برای رشته علوم ریاضی اهمیت دارد و برای رشته علوم تجربی به صورت درس تعیینکننده در نظر گرفته نمیشود که این امر سبب میشود که دانشآموزان متوسط و ضعیف در درس فیزیک1 نیز قادر به انتخاب رشته علومتجربی میشوند که این مشکل و ایراد اصلی در ورود دانشآموزان به این رشته میباشند که به وسیله مشاور و مدرسه و ... قابل حل نمیباشد و باید سطوح بالاتر در نظام آموزش و پرورش راه حلی برای آن بیابند. اما به سایر موارد که توسط معلم و دانشآموزان قابل کنترل میباشد میپردازیم.
من از دانشآموزانی که در فیزیک 2 نمرات چندان خوبی نیاورده بودند در مورد نمره و اصلاً دلیل انتخاب رشته سؤال پرسیدم که پاسخها جالب بودند.
تعدادی از دانشآموزان به دلیل علاقه و آوردن نمره خوب در درس زیست، علوم تجربی را انتخاب نموده و اطلاعی از داشتن فیزیک در حد رشته ریاضی فیزیک در رشته علوم تجربی نداشتهاند یا تعدادی در فیزیک 1 با حفظ کردن مطالب و مسائل نمره قبولی کسب کرده برای فیزیک سالهای بعد هم همین روش را اتخاذ کرده و رشته علومتجربی را انتخاب کردهاند.
و تعدادی از دانشآموزان هم به دلیل نیاوردن امتیاز رشته ریاضیفیزیک از طرف خانوار مجبور به انتخاب رشته علوم تجربی شدهاند. به هر حال غیر از اشتباه انتخاب رشته از طرف دانشآموزان دادن نمرات مستمر بالا بدون توجه به توانایی دانشآموزان از طرف تعداد محدودی از همکاران زمینه مناسب را برای آوردن رشته علوم تجربی فراهم میکند.
راههای پیشنهادی برای رفع:
مشکل اصلی که مهم نبودن نمره درس فیزیک در انتخاب رشته علوم تجربی میباشد باید توسط مسئولان رده بالای نظام پیگیری شود. اما برای سایر موارد کارهای انجام شده در طی سال تحصیلی 86-85 به شرح زیر میباشد.
1- ارائه روشهای صحیح مطالعه درس و کمک از خود دانشآموزان در مورد روشهای مطالعه آنها و پیدا کردن نکات منفی و تقویت نکات مثبت در روش مطالعه دانشآموزان.
2- ارائه روشی برای مطالعه درس قبل از شروع کلاس فیزیک و قبل از تدریس توسط معلم، بدین صورت که در ابتدای جلسه در مورد بخش موردنظر سؤالاتی از دانشآموزان به عمل میآمد اگر پاسخگو بودند که تدریس درس شروع میشد ولی اگر معلوم میشد که درس قبلاً مطالعه نشده است با دادن زمان معین دانشآموزان در سر کلاس مجبور به مطالعه بخش موردنظر میشدند.
3- اگر آزمایشگاه مدرسه وسایل مورد نیاز را داشت از آن استفاده و اگر وسایلی را نداشت به دلیل تدریس در مدارس دیگر از آنها امانت گرفته میشود و این وسایلها به سر کلاس درس آورده شده و همراه با دانشآموزان و در همان مبحث و همزمان با تدریس آزمایشها انجام شده و نتیجهگیریهای لازم که در تفهیم درس مؤثر بودند توسط دانشآموزان انجام میشد. به عنوان مثال اولین جلسه درس فیزیک 3 با دو آزمایش شروع میشود که حتماً دو آزمایش را انجام داده و پس از نتیجهگیری وارد بحث اصلی که قانون کولن میباشد، میشویم.
4- یک سری از قسمتهای درس فصل سوم و چهارم که به صورت سه بعدی و بردارهای عمود برهم میباشد و برای دانشآموزان قابل فهم و تصور نیست ناچار به استفاده از نوارهای ویدئویی آموزشی شده و با اختصاص دادن یک جلسه به این موضوع و رفتن به نمازخانه و استفاده از تلویزیون و ویدئو و نگاه کردن به آزمایشهای دقیق شده و حتی برای قسمتهایی مانند نیروی الکترومغناطیسی وارد بر ذرات دارای بار با استفاده از انیمیشنهای موجود برای دانشآموزان قابل فهم میشد.
مثلاً برای کاربرد آهنرباهای الکتریکی با توجه به بعضی از برنامههای علمی و شبکه آموزش از آن برنامهها استفاده میشد.
5- در پایان هر فصل از دانشآموزان خواسته میشد تا وسایل الکتریکی غیرقابل استفاده بعضی از وسایل در منزل را به مدرسه آورده و وسایل الکتریکی موجود در آن شناسایی و حتی ساختمان داخلی آن مثلاً خازن استوانهای و غیره مورد بررسی قرار گیرد.
6- در یکی از مدارس هم که امکان استفاده از کامپیوتر و ویدئو پروجکشن وجود داشت از نرمافزارهای جدید موجود که بستن مدارها توسط دانشآموزان امکانپذیر است و دادن اعداد و ارقام و مشاهده نتایج بهرهمند میشدیم.
7- با نظر خود دانشآموزان کلاسها به چند گروه و به هر گروه تعدادی مسئله و سؤالات امتحان نهایی سالهای گذشته داده میشد که به صورت گروهی به آنها پاسخ میدادند و برای استفاده از فرمولهای موردنظر در گوشه تابلو و یا ورقه از روی کتاب نوشته و لزومی برای حفظ سریع آن نبود بلکه تأکید میشد که به مرور و حل مسئلههای بیشتر و استفاده مکرر از فرمولها، یادگیری آنها آسان میشود.
8- در پایان هر جلسه و پس از بحث و گفتگو در مورد مسائل آن با تعیین زمان مشخص دانشآموزان به مطالعه درس داده شده پرداخته و اگر در قسمتهایی از درس اشکال داشتند از همگروهها و در صورت نرسیدن به جواب به وسیله معلم رفع اشکال میشد.
گردآوری اطلاعات و شواهد (2) :
در پایان هر فصل گروهها مؤظف بودند تمام بخشها و سؤالات حل شده را مطالعه نموده و قبل از امتحان کتبی اشکالات را به سرگروه گزارش داده و سرگروه مؤظف بود که آنها را جمعآوری و در برگههای مشخصی از طرف گروه خود آن را مکتوب و به معلم تحویل دهد. پس از آن امتحان گروهی و سپس امتحان کتبی یک نفره به عمل میآمد و به عنوان نمرات مستمر در دفتر نمرات ثبت میگردید.
با توجه به کارهای انجام شده در سال تحصیلی جاری دانشآموزان اشتیاق بیشتری به درس فیزیک 3 با وجود اینکه انتزاعیتر از فیزیکهای گذشته بود نشان داده و حتی دانشآموزان ضعیف تمایل بیشتری به مطالعه و حل مسألهها پیدا کردند و یک سری از وسایل دستساز دانشآموزان همیشه همراهشان بود و هنگام مورد نیاز از آن استفاده میکردند و حتی در گروه برای توجیه جهت جریان و نیرو و تعیین جهت میدان از لیوان و یا حلقههای ساخته شده خود استفاده میکردند. خود دانشآموزان آمادگی خود را اعلام نموده تا ساعات فوقالعاده بیشتری را به درس فیزیک اختصاص دهند.
تجدیدنظر در روشهای انجام گرفته و اعتبار بخشی آنها:
پس از اینکه اطلاعات لازم در باره چگونگی انجام این روشها و نظر دانشآموزان جمعآوری، مشخص شد که روش مطالعه قبل از تدریس و همچنین انجام آزمایش در حین تدریس و مهمتر از همه مطالعه بعد از تدریس بسیاری از قسمتهای غیرقابل فهم را برایشان قابل فهم نموده و با توجه به پاسخ خود دانشآموزان اگر بعد از کلاس و در همان روز مطالعه مجددی در خانه انجام و مسائل حل شده توسط خودشان مجدداً حل شود یادگیرشان بسیار عمیقتر خواهد شد.
نتیجهگیری:
از انجام دادن روشها و کارهای انجام شده میتوان:
الف- تمایل دانشآموزان به یادگیری روشهای صحیح مطالعه.
ب- تمایل دانشآموزان به استفاده از روشهای گروهی و برگزاری امتحانات به صورت گروهی.
ج- تمایل دانشآموزان به ساختن وسیلههایی توسط خود دانشآموزان و استفاده از آزمایشگاه و انجام آزمایشها.
د- تمایل دانشآموزان به استفاده از وسایل کمکآموزشی مانند نوارهای ویدئویی و سیدیهای کامپیوتری و ....
در پایان سال تحصیلی و در بررسی نتایج امتحانات نهایی و برگزاری امتحان فیزیک کشوری دانشآموزان رشته علومتجربی دبیرستان سروش درصد قبولی بیشتری نسبت به نوبت اول کسب نمودند.
به نام خدا
موضوع : ارائه روش هایی برای ایجاد تمایل بیشتر دانش آموزان رشته علوم تجربی به مطالعه درس فیزیک 3 و آزمایشگاه
محقق : فرانک لاهور پور
بیان مساله
اگر به نتایج امتحانات نهایی سال سوم رشته علوم تجربی دقت شود و آمارهای دقیقی به عمل آید مشاهده می شود که تعداد دانش آموزانی که در درس فیزیک 3 و آزمایشگاه نمره قبولی کسب نکرده اند از تمام دروس دیگر بیشتر است و همین نیاوردن حد نصاب نمره در درس فیزیک با وجود استفاده از تبصره های موجود، عامل اصلی نگرفتن دیپلم در خرداد ماه برای دانش آموزان در این رشته می باشد که علاوه بر اینکه صدمات روحی جبران ناپذیری به دانش آموزان وارد می اید بلکه موجب ضررهای مالی برای اموزش و پرورش و والدین این دانش آموزان می شود.
نتیجه گیری
از انجام دادن روش ها و کارهای انجام شده می توان:
الف – تمایل دانش آموزان به استفاده از روش های گروهی و برگزاری امتحانات به صورت گروهی
ب- تمایل دانش آموزان به ساختن وسیله هایی توسط خود دانش آموزان و استفاده از آزمایشگاه و انجام آزمایشها
ج- تمایل دانش آموزان به استفاده از وسایل کمک آموزشی مانند نوارهای ویدئویی و سی دی های کامپیوتری و ...
در پایان سال تحصیلی و در بررسی نتایج امتحانات نهایی و برگزاری امتحان فیزیک کشوری دانش آموزان رشته علوم تجربی دبیرستان سروش درصد قبولی بیشتری نسبت به نوبت اول کسب نمودند.
به نام خدا
موضوع : موضوعات مربوط به فرایند یاددهی- یادگیری، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و مسائل تحصیلی آنان و ...
محقق : شیرین محقق نیا- 85-86
مقدمه
بازنگری مداوم در نظام آموزشی یک پیامد طبیعی در عصری است که پیشرفت علمی حیرت آور نصیب بشر شده است در یک رویکرد نظام دار به آموزش و پرورش در می یابیم راهبردهای یاد دهی – یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان تا کنون دو گرایش اساسی را تعقیب کرده اند:
الف: رویکرد نظری و فرایند یاددهی یادگیری
ب- مطالعه فرایند یاددهی – یادگیری در کلاس درس
بیان مساله
من در سال 78-79 در روستای سنگ سفید واقع در جاده کرمانشاه مشغول به تدریس بودم در این سال تدریس در پایه پنجم به من واگذار شد. که وضعیت درسی کلاس پنجم در درس فارسی زیاد رضایت بخش و مطلوب نبود بعد از مدتی کار و تکرار فارسی پایه چهارم متوجه شدم که دانش آموزان در کلاس در خواندن و تلفظ کردن خیلی ضعیف هستند و موضوع را با مدیر دبستان در میان گذاشتم و او نیز در این زمینه پیشنهاد هایی برای یاددهی و یادگیری و پیشرفت تحصیلی و مسائل تحصیلی دانش آموزان به من ارائه داد و گفت باید راه حل و فکری در این مورد اتخاذ کنیم و پیشنهاد مدیر مدرسه این بود که از اولیاء دانش آموزان دعوت به عمل بیاید که به مدرسه بیایند و آنها را در این مورد آگاه نمایم که وضعیت دانش آموزان در درس زبان فارسی داریم کتاب کلاس چهارم چند درس مرور نمایم و قواعد و قوانین چگونه تلفظ کردن صداها را به دانش آموزاننشان بدهم و سعی کنند در هنگام خواندن درست تلفظ نمایند. بنابراین در یک اقدام پژوهی پس از بررسی و مشخص نمودن دلایل ضعف دانش آموزان با ارائه ی روش ها و راهکارهای کارساز و جدید زمینه پیشرفت تحصیلی آنها را فراهم کنم به همین دلیل خود را با 4 آغاز کردم. 1- دانش آموزان از نظر مهارتهای تحصیلی و نیز توجه کردن به درس معلم ضعیف هستند 2 –اولیا دانش آموزان نظارت کافی و وافری بر فرزندان خود ندارند 3- آموزشگاه عوامل موثر برای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را فراهم ننموده است 4- تعویض مکرر معلمان در طول سالتحصیلی و ناتوانی بعضی از دانش آموزان به منظور سازگاری با روش تدریس و خصوصیات معلم ممکن است در مقاطع آموزشی پائین تر.
نتیجه گیری
با شناسایی عوامل جدید دیگر و تلفیق آن با روش های گذشته از یکنواختی روش ها جلوگیری کنیم و امکان پیشرفت تحصیلی را در دانش آموزان را هر چه بیشتر و بهتر فراهم نمائیم. و همچنین تلاش جهت ایجاد موفقیت در دروسی که دانش آموز در آنها دچار نگر منفی ناشی از عدم موفقیت در آن است تا به تصویری مثبت نسبت به توانائی خود در آن مورد یا دیگر مطالب درسی دست یابد زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود. و بالاخره برقراری رابطه بین مطالب کتب درسی با واقعیات زندگی ، در ایجاد انگیزه موثر است.
به نام خدا
موضوع : بهبود وضعیت آموزشی هنرستان فنی معلم
محقق : حسن فرهادی 85
مقدمه
در دنیای امروز برای بهبود امور و بهره وری هر چه بیشتر و ارتقای سطح علمی و فرهنگی و به طور کلی برای پیشرفت اجتماعی و فردی در تمام زمینه ها تحقیق و پژوهش امری ضروری و حتمی است.
بیان مساله
پیش فرضهائی که ما را واداشت تا این اقدام پژوهی را انجام دهیم به قرار زیر بودند:
1- در این هنرستان دانش آموزان کمی معتقدند که رشته تحصیلشان می تواند در پیدا کردن شغلشان موثر باشد.
2- دانش آموزان این هنرستان تمایل زیادی به ادامه تحصیل ندارند
3- محیط هنرستان برای دانش آموزان شادآور نیست
4- دانش آموزان این هنرستان نسبت به برخورد معلمان حود رضایت چندانی ندارند
5- دانش آموزان این هنرستان نسبت به برخورد والدین خود رضایت چندانی ندارند
6- دانش آموزان این هنرستان نسبت به آینده احساس ناامیدی دارند.
فرضیه های فوق را به صورت سوالات زیر درآوردیم تا قابل سنجش باشند
1- به نظر شما رشته تحصیلی تا چه حد می تواند، در پیدا کردن شغل موثر باشد؟
2- تا چه حد نسبت به ادامه تحصیل تمایل دارید؟
3- آیا محیط هنرستان را شادآور می دانید؟
4- تا چه حد نسبت به برخورد معلمان خود رضایت دارید؟
5- تا چه حد نسبت به برخورد والدین خود رضایت دارید؟
6- تا چه اندازه نسبت به آینده احساس ناامیدی دارید؟
نتیجه گیری
برای افزایش رضایت دانش آموزان باید اقدامات زیر انجام شود:
الف- نظرخواهی معلمان از دانش آموزان خود درباره روش تدریس، وسایل و ابزار کار، نحوه تکلم، صدا، و تلاش معلمان برای رفع نقایص خود
ب- به کارگیری روش نوین تدریس و آموزش، و کنار گذاشتن روشهای کهنه و فرسوده
ت- تشویق دانش آموزان به پژوهش و تحقیق و خودداری از تحت فشار قرار دادن دانش آموزان به حفظ کردن مطالب
ث- آموزش معلمان ضعیف از طریق دوره های ضمن خدمت توسط اساتید باسواد و با تجربه
ج- آموزش معلمان درباره خصوصیات نوجوانی و جوانی
ق- رعایت ادب و اخلاق توسط معلمین
به نام خدا
موضوع : بررسی علل ضعف اراده در یک دانش آموز دوره پیش دانشگاهی و رفع آن
محقق : افسر کاکه خانی – اردیبهشت 86
مقدمه
بررسی قدرت اراده
روان شناسان اعتقاد دارند که هر اندیشه گرایش دارد که به عمل تبدیل شود بر اساس این قانون و با ملاحظه تمام توجیهات ممکن به انگیزه های گوناگونی که به خاطر آنها پرورش اراده سودمند است، انسان احساس مس کند مستعد آن است که به طور مشخص این تحول را در خود ایجاد کند. کسانیکه به عمل تامل و مراقبه انس و آشنایی دارند هیچ مشکل ذهنی برای آغاز این آموزش روانی احساس نمی کنند . اگر کسی استعداد تمرکز در او به حد کافی وجود نداشته و یا پرورش نیافته باشد بهتر است تابلویی مکتوب از تغییراتی که آرزو دارد در شخصیت خود تهیه کند و از آن پیروی نماید.
بیان مساله
مسئله بسیار مهمی که اینجانب را به نوشتن این امر وادار کرد سردرگمی و نداشتن قدرت اراده و تصمیم درست دانش آموزی بود که دارای مشکلاتی در خانو.اده است و مشکلات پیش امده او را در معرض خطرات مختلف قرار داده است.
دانش آموز در یک آن به شدت تصمیم می گیرد ، که درس بخواند و سعی کند پولهای کلانی را در این زمینه هزینه نماید بعد از چند روز پشیمان و از تصمیم خود منصرف می شود . با این حال به بررسی وضعیت او پرداختم که علل اصلی چه چیزهایی می تواند باشد ؟
چه کسی باید او را یاری دهد ؟ وظیفه یک مشاور در این میان چیست ؟
وظیفه واحد آموزشی در کمک به او چه می تواند باشد؟ دانش آموز چرا از حانواده گریزان و به منزل دوستان خود پناه می برد؟
و تصمیمات درست و انسجام افکار چگونه است؟ چرا نمی تواند درست تصمیم بگیرد؟
می دانیم کا ارضای انگیزه های عاطفی صرف هزینه های گزافی از جریان های سیال عصبی است، و بهتر است که آنها را مهار کنیم. باید به دانش آموزان با چنین وضعیتی بگوییم همیشه سعی کنند میل به اظهار مکنونات قلبی به اشکال مختلف را در خود خاموش کنند . تا بیهوده انرژیهای آنها تلف نشود .
نتیجه گیری
در نتیجه اقدامات انجام شده زندگی و افکار دانش آموز بکلی تغییر نمود . علاقه او نسبت به رسیدن به اهدافش بیشتر نمایان بود. از وقت استفاده ذرست می کرد. و مرتب دنبال برنامه ریزی های درست و شیوه های مطالعه صحیح بود . خوشبختانه وضعیت زندگی دانش آموز و پریشانی افکار او بهبود پیدا نمود و از اینکه توانسته ام بوسیله آنچنان ارتباط دوستانه و منطقی با وی و خانواده اش تا حدودی حلال مشکلات آنان باشم ، بسیار خوشحالم خانواده او اکنون با صلح و صفا در کنار همدیگر زندگی می کنند و دانش آموز نیز برای قبولی در کنکور به شدت درگیر مطالعه می باشد و در موسسه قلم چی نیز تلاشهای خود را جدیت بخشیده و در کنکورهایی که در سطح مدرسه برگزار شده است توانسته مقام سوم را کسب نماید.
واقعا دانش آموز توانست هویت گم شده خود را پیدا کند و واقعیتهای زندگی را قبول کرده و بپذیرد که مشکلات نمی تواند مانع پیشرفت انسان شود با دانش آموز مرتب در ارتباط می باشم و وضعیت او را بررسی می نمایم.
پیشنهادات
برای رفع اینگونه مشکلات پیشنهادات زیر ارائه می شود.
1- خانواده ها به نیازهای فرزندان توجه نمایند تا با رفتارهای ضد اجتماعی آنان مواجه نشوند
2- خیلی سریع برای نوجوان تصمیم تشکیل زندگی مشترک گرفته نشود
3- آنچنان محیطی برای نوجوان مهیا شود تا بتواند احساس استقلال کرده و نیازهای خود را مرتفع نماید
4- معلمان و مربیان باید بسیار دقیق و ریزبین باشند چون هر کدام از دانش آموزان در خانواده و فرهنگ خاصی متولد شده اند . پس باید دبیران به علم روان شناسی آگاهی داشته باشند
5- مشاور برای هیچ مراجعی نباید تصمیم بگیرد، فقط باید راهنما باشد
6- والدین از درگیری و تشنج جلو فرزندان خودداری کنند
7- والدین توجه داشته باشند که فقط ارضای نیازهای اولیه نمی تواند جوابگوی تمام مسائل باشد. باید نیازهای ثانویه نیز مرتفع شود.
به نام خدا
موضوع : بررسی راهکارهای ایجاد انگیزه و مشارکت بیشتر دانش آموزان رشته ادبیات و علوم انسانی نسبت به درس علوم اجتماعی دوره پیش دانشگاهی
محقق : ارسلان خسرو پور- 86
مقدمه
بدون شک هدف از تربیت و آموزش در عصر جدید که به عصر ارتباطات و اطلاعات شهره یافته با گذشته تغییرات اساسی و بنیادین کرده و با شتاب گرفتن توسعه علوم و اطلاعات و نیز دستگاههای ارتباطی همچون ماهواره ها ، روزنامه ها، رادیو و تلویزیون و از همه مهم تر اینترنت پایگاه علمی معلم را به عنوان یگانه دارنده دانش و معرفت متزلزل ساخته است.
بیان مساله
درس علوم اجتماعی از جمله دروس تخصصی رشته ادبیات و علوم انسانی بوده که در هفته 4 ساعت به تدریس آن اختصاص یافته است. هدف این کتاب آشنایی دانش آموزان با نظام جهانی و روابط کشورها با هم از حیث اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و افزایش اطلاعات از ساخت نظام جهانی است.
در کلاس درس اینجانب حداکثر 30 دانش آموز حضور داشته که باید کتاب را در طول یک ترم و با هفته ای 2 جلسه (4 ساعت) تدریس نمایم. در جلسه اول پس از ارائه توضیحی کلی پیرامون اهداف کتاب و درس شروع به تدریس مطالب کتاب و توضیح مفاهیم و عناوین نمودم و بدون وقفه، تمام تلاش خود را بر آن استوار ساختم تا بتوانم آن قسمت مورد نظر را به خوبی تدریس کنم اما:
هر چه بیشتر توضیح داده و پیش می رفتم بیشتر متوجه سکوت کلاس درس و به نوعی عدم پویایی و احساس رضایت خودم می شدم ، به عبارتی دیگر نگاههای معنادار دانش آموزان حاکی از یکسری واقعیت های ملموس و زنده بود، فلذا پس از پایان تدریس و در فاصله چند دقیقه مانده به زنگ ضمن صحبت با دانش آموزان متوجه شدم که تدریس این چنینی زیاد مفید فایده نخواهد بود و این وضعیت فقط باعث خستگی دانش آموزان و سنگینی کلاس و مطالب برای آنان می گردد. بنابراین احساس کردم باید در شیوه تدریس و ارایه مطالب تغییر و تحولی ایجاد کرده و به شیوه ای کلاس اداره گردد تا ضمن تحقق اهداف درسی حضور و مشارکت دانش آموزان در جریان درس فراهم گردد.
نتیجه گیری
با امعان نظر باینکه بنده روش فوق را از همان جلسات اول با مشاهده خستگی مفرط دانش آموزان از گوش دادن صرف به مباحث و توضیحات درسی و هم چنین با جمع آوری اطلاعات و انجام نظر خواهی از دانش آموزان جهت حل این مشکل شروع کردم ، دلایل منطقی و قابل قبولی برای احساس خستگی و بی رغبتی در کلاس وجود داشت . لذا برنامه شرح داده شده بر پایه تشخیص مشکل و جمع آوری اطلاعات تنظیم شد، هر چند: در ابتدا مشکلاتی خاص خود را نمودار کرد اما با تداوم برنامه و آشنایی بیشتر دانش آموزان با اهداف طرح به تدریج از وضعیت موجود فاصله و به طرف وضع مطلوب و ایده آل در کلاس حرکت شد.
برای اینجانب خیلی جالب و لذت بخش بود که توانستم با برنامه تنظیمی بخشی از بی علاقگی دانش آموزان به کلاس و درس را از بین برده و ضمن افزایش مشارکت بچه ها در فرایند تدریس و واگذاری مسولیت ها مسولیت ها به آنان ، تقویت مهارتهای ارتباطی- مهارت سخنرانی و کنفرانس و هم چنین مطالعه روزنامه ، آگاهی از اخبار و تحولات جهانی و تحقیق و جستجو در اینترنت در ارتباط با مباحث کتاب و دروس را هم در نتیجه روش جدید شاهد باشم .
